FOTO'S UIT DE OUDE DOOS VAN: C.J. OMTZIGT

Door Niels in Ingekomen Foto's, zondag 9 januari 2022 14:00

De 101-jarige C.J. (Cees) Omtzigt is misschien wel de laatst nog levende 'polderpionier' uit de Noordoostpolder. Zijn levensverhaal is indrukwekkend en uniek. Van de prille polderjaren in de 40's tot het eigen akkerbouwbedrijf dat nog steeds bestaat.
image
Een Brons dorstrekker afkomstig van een loondorsbedrijf uit Appingedam, waar ook de fabriek van Brons zich bevond. Dit bedrijf kwam rijdend naar de Noordoostpolder toe om daar graan te dorsen.

image
De jongens vinden zo'n indrukwekkende trekker maar wat prachtig natuurlijk!

image
De arbeiders van de Dienst Wieringermeer - Noordoostpolderwerken - werden in ploegen van 10 personen samengesteld. Zij kregen een kamer aangewezen. Hier de groep van Cees Omtzigt minus de tiende man die de foto maakte. Cees staat als derde van rechts achteraan.

image
De kamer in een van de barakken in Kamp Ramspol, gelegen op een zandplaat die al vroeg was drooggevallen.

image
Schaften in de kale polder die op 9 september 1942 droogviel. Cees arriveerde al op 10 november 1941 uit Zuid-Holland. Een deel van de gronden was toen namelijk al drooggevallen. De man die de meeste van deze unieke foto's maakte zit geheel rechts met stofbril en drinkfles: Rochus van der Griend.

image
Zo werden de eerste schaftketen vervoerd door de polder heen. Gewoon handwerk dus, net als zoveel andere zaken. In de oorlogsjaren was materiaal en vooral brandstof zeer schaars. Waar in de Wieringermeer rap gemechaniseerd werd was dit nu zeker niet het geval!

image
Aan de oostkant werd een grote schuur gebouwd voor opslag van materiaal met erachter de barakken. Links een van de smalspoortreintjes die gebruikt werden om grond, zand en andere (bouw)materialen aan te voeren. Bijna alle dorpen in de NOP hadden een aansluiting op dit spoornetwerk.

image
Een grote zandzuiger.

image
De zelfrijdende maaidorsers kwamen pas na de oorlog naar de NOP toe. Het graan werd gemaaibinderd en gedorst. Hier een Caterpillar met maaibinder. Het meeste materiaal was afkomstig uit de Wieringermeer omdat in die oorlogsjaren geen nieuwe trekkers en werktuigen aangeschaft konden worden.

image
Voor een brug werd aangelegd tussen Overijssel en de polder moest een veerpont worden gebruikt.

image
Deze 'Mammoet' rupstrekker werd in de Wieringermeer door een professor van de Wageningen universiteit ontwikkeld om greppels mee te trekken. Dat gebeurde met de enorme kabellier die je achterop ziet. Ook in de NOP werd hij gebruikt.

image
Een Caterpillar RD6 met de collega's van Omtzigt. Let op de kenmerkende houten blokken op de rupsen om het draagvermogen te vergroten. Noodzaak voor de slappe polderbodem.

image
Omdat diesel, petroleum en benzine nauwelijks voorhanden waren moest worden teruggrepen op de stoommachine of 'locomobiel' genoemd. Een paar voert water aan en krijgt een neus(haver)zak voor het wachten.

image
Graafwerk met een dragline. Het graan op de achtergrond is zwarte haver wat werd ingezaaid om stuiven mee te voorkomen.

image
Toch kwamen ook in de oorlogsjaren nieuwe trekkers bij 'de Dienst'. De Duitse bezetter leverde 10 Famo rupstractoren. Ze zijn met houtgasgeneratoren uitgerust die bijzonder onbetrouwbaar waren. De trekkers werden gebouwd in Breslau, het huidige Poolse Wroclaw.

image
Voor er gewerkt kon worden moest je soms wel 2 uur stoken om de generator aan de praat te krijgen, kan Omtzigt zich heel goed herinneren. In de zomer startte de werkdag om 4 uur 's ochtends! Een tweede ploeg nam het om 2 uur 's middags over en werkte door tot 10 uur 's avonds.

image
Cees Omtzigt verhuisde in het voorjaar van 1944 terug naar Zuid-Holland. Er was inmiddels een razzia geweest en die zomer volgde een tweede veel grotere razzia voor tewerkstelling in Duitsland. Na de oorlog keerde hij terug naar zijn oude werkgever, het rijk. Niet in de polder maar in Gaasperdam, Diemen en de Haarlemmermeer werd hij te werk gesteld. De Rijksdienst Landbouwherstel was gemoeid bij het herstellen van geïnundeerde polders. Hier komen 6 Fordson model N trekkers aan voor dit doel.

image
De Duitsers hadden de polders geïnundeerd om de Geallieerden tegen te houden. Nadat ze weer droog waren gemalen en de dijken hersteld werd de grond geploegd en opnieuw ingezaaid. Hier een International Farmall H met kunstmeststrooier.

image
Het inzaaien van grasland.

image
En een IH TD 6? rupstrekker met schijveneg.

image
Oud grasland ploegen.

image
Een groep geïnteresseerden wil wel een rondje mee!

image
Deze houten brug bleek niet sterk genoeg voor de zware rupstrekker.

image
Medewerkers die voor augustus 1945 2 jaar in dienst waren geweest bij 'de Dienst' kwamen in aanmerking voor een pachtbedrijf. Zo ook Cees Omtzigt. Hij kreeg een boerderij van 24 hectare in Emmeloord toegewezen op 23 mei 1953. Op dezelfde dag trouwde hij. Naast een trekker werd ook nog met het paard gewerkt. Hier is een vaste medewerker bieten aan het schoffelen.

image
En de eerste trekker: een David Brown VAK 1C met maaigarnituur. Een paar hectare paardenwei werd gehooid om 's winters voer te hebben.

image
Paard en veulen. Cees groeide op met de dieren toen hij bij een boer in de Haarlemmermeer werkte. Lange tijd bleef er 1 op het bedrijf.

image
De pootaardappelen werden in die tijd allemaal nog voorgekiemd. Met de teelt werd direct begonnen. Ook kruiste hij zelf rassen die in een foliekas op het erf werden opgekweekt.

image
Het voren trekken gebeurde met trekker en vorentrekker maar het 'poterleggen' was handwerk. Back breaking!

image
Rooien ging al snel wel gemechaniseerd. De tweede trekker, een David Brown 880, met Grimme zakkenrooier.

image
Poseren bij het tarweras 'Flamingo'. Let op de lengte.

image
Een kiekje over de sloot genomen bij de buurman. We zien een Nuffield met Amac D2 en Fordson Major met JF kipper.

image

image
Uien oogsten door de loonwerker met een Massey Ferguson 135 en Rumptstad rooicombinatie. Met de uienteelt werd pas veel later begonnen toen het oogsten ervan gemechaniseerd was. Voor die tijd was het rooien allemaal handwerk.

image

image
Van een collega-boer werd deze gebruikte Hanomag Perfekt gekocht. Hier aan het poten met een Cramer halfautomaat. Let ook op de vorentrekkers tussen de wielen.

image

image
En met een Lely centrifugaalstrooier.

image
Water uit de tocht pompen om te kunnen bevloeien.

image
Geen regenhaspel maar zoals gezegd bevloeien vanaf de kopakker.

image
Bijzondere Vaia Car kraan. Zo te zien op een County Forward Control gebouwd. Op de achtergrond zien we waarschijnlijk het busje van de eigenaar: P. Fokkinga Augustinusga.

image
Combinatie voor het diepwoelen van Fa. van Damme uit Wieringerwerf.

image
Suikerbietenoogst.

image
De DB 850 met een opgebouwde Vicon bunker en 1-rijïge rooier.

image

image

image
Lossen op Miedema wagens met netten die vervolgens bij de loswal op het schip werden gelost.

image
Twee rijen worden eerst gekopt bij deze machine waar de wagenrooier 1 rij vooraf kopt.

image
Het opladen van de uien door de DB met Amac D1.

image
Ernaast een Ursus met JF zelflossende wagen van een collega.

image
Lossen van pootaardappelen. Nog zonder stortbak.

image
Tegen phytophthora werd meestal met het vliegtuig in de zomer gespoten.

image
Een kerstkaart met prent van Mastboom Vliegbedrijf uit Rotterdam. Eén van de bedrijven die in de polder actief was.

Benieuwd naar het hele levensverhaal van Cees Omtzigt en zijn unieke polderervaringen? In Polderpraat, het donateursblad van Stichting Polderpioniers Flevoland, kun je er alles over lezen. Donateurs ontvangen dit blad viermaal per jaar. Registreren kan hier.

REACTIES

comment Door Erik_Koolhof op zondag 9 januari 2022 14:55 quote
Geweldige serie
comment Door manus op zondag 9 januari 2022 15:54 quote
Zeer mooie om deze foto,s te bekijken en ook het verhaal erbij
comment Door chrisknijnenburg op zondag 9 januari 2022 18:23 quote
Hele mooie reeks! Ik vind dit soort verslagen over de RIJP altijd zeer interessant.
comment Door xc70 op zondag 9 januari 2022 19:15 quote
prachtige reeks
comment Door niewiem op maandag 10 januari 2022 07:23 quote
Geweldig, dit is puur genieten..Respect voor deze polderpioniers.Natuurlijk ook voor de samensteller en de duidelijke teksten.Nominatie voor serie van het jaar.Cool Smile
comment Door Niels (Administrator) op maandag 10 januari 2022 09:35 quote
niewiem schreef: Geweldig, dit is puur genieten..Respect voor deze polderpioniers.Natuurlijk ook voor de samensteller en de duidelijke teksten.Nominatie voor serie van het jaar.Cool Smile Bedankt Ed. Het is 10 januari dus misschien wel wat vroeg om hem nu al uit te roepen dan is er voor de rest van het jaar geen uitdaging meer Wink .
comment Door KeesdeNood op maandag 10 januari 2022 16:14 quote
Prachtig en diep respect voor de mensen die daar in het begin aan gewerkt hebben.
comment Door bolinder op maandag 10 januari 2022 18:53 quote
Heel mooi en ook een beetje herkenbaar gemaakt door deze serie.

VOEG EEN REACTIE TOE

U dient ingelogd te zijn om te kunnen reageren. Vul hieronder uw gebruikersnaam
en wachtwoord in of registreer u als lid op Agrifoto.